viernes, septiembre 29, 2006

Unha de vaqueiros no Caldelas



No inicio da decada do 2000 a miña curiosidade polo cine levoume a facer un curso de cine no CECC (Centro de Estudios Cinematográficos de Cataluña). A mellor maneira de entender a linguaxe cinematográfica e a complexide dunha rodaxe é lanzandose a rodar. O longo do curso, en función dos temas, íamos rodando pequenos curtos. Neste caso a temática viñanos dada (unha pelí do Oeste). Tratabase de por en escea os coñecementos de encuadre, espacio, luz e montaxe, sen diálogos e sen sonido. A música puxenlla agora para darlle un pouco de ritmo.

Daquela tiña que aproveitar o tempo do verán, no Castro e ocurriuseme que o Café Caldelas, xa pechado, era un local que fora moi pouco modificado o longo dos anos. Podería ser un café do século XIX sen moitos problemas. Soio modificamos a entrada de luz das fiestras principias, cun papel de embalaxe, que producía unha atmosfera parecida a que podería existir nunha cantina do Oeste. Con moita humildade, unha pequena cámara de video, a luz natural, a paciencia infinita da familia e, de algún amigo, queda ista curtometraxe que agora serve, ademáis, como lembranza do antigo Café Caldelas, un local de referencia durante moitos anos na vila.

Na temática introdoxen unha homeaxe a muller e a posibilidade doutro tipo de familias na épica da conquista do Oeste. ?Por un puñado de oro? é a historia de duas mulleres e unha nena que son sorprendidas por uns foraxidos interesados no seu ouro. Uns actores, que nunca actuaran, traballaron, sen descanso, durante tres días para executar o guión do meu exercicio e a todos iles lles adico iste humilde traballo.

jueves, septiembre 28, 2006

Tras o fío dun mantón


Anna de Cristosende, texedora e investigadora, ca axuda dunha beca da Anglo-Spanish Socity de Londres, estalle seguindo a pista a un MANTÓN DE LÁ que veu de Chandrexa de Queixa. O Mantón é de coor marrón, feito nun antigo telar. Anna solicita para a súa invetigación a axuda da xente da nosa zona que poida identificar o mantón e poida ter información desta peza: fotos nas que poidan sair mulleres con iste tipo de mantón, en que época se texía ?, cando se deixou de usar ?, porqué sempre eran marrons ou negros ?, cal era o estado das mulleres que o soían levar ?, era levado por mozas ?, con que teñían a lá distes mantóns ?. Según Anna tratase de unha peza sencilla, moi elegante e con un toque de distinción. A súa forma é cuadrada e está feita en duas pezas cosidas. A idea é facer un estudo da historia desta peza e logo, reconstruir o mantón, e texer unha serie limitada. A nova peza terá as características da peza antiga: quente, elegante, de calidade, con flecos, moi duradeira e estará feita cunha lá máis luxosa e un pouco máis suave. Na foto vese a Silvia, de Santa Tecla que fai de modelo.

Maisaladotransformador / Anna de Cristosende

miércoles, septiembre 20, 2006

As Médulas, a ruta do ouro


Dende Roma chegaron os romans cos seus coñecementos de inxeñería para aplicalos na procura do ouro que había en León, na zona do Bierzo. Nas Médulas, os romans facían tuneles en diferentes niveis, logo enchíanos de auga e, por non sei qué efecto físico, reventaban a montaña en mil pedazos que acababan pasando pola peneira, onde se seleccionaban as pepitas de ouro. Na foto vense as marcas dos túneles, situados, como decíamos, a diferentes niveis. Hoxe pódense visitar e a excursión merece moito a pena. A beleza da paixase en contraste ca coor da arcilla roxa é conmovedora. As postas de sol alí son moi fermosas. Hai varios túneles que se poden visitar con casco de mineiro. Antón tiña o día malo pero cando viu que lle daban un casco e unha linterna afloroulle o bó humor e a emoción de camiñar por un tunel oscuro, un pouco tenebroso, ainda non se lle esqueceu hoxe. Hai camiños que discurren entre unha exuberante vexetación que foi crecendo no interior de esta especie de crater. Esta é unha excursión para facer nunha xornada dende Caldelas, pasando polas explotacións de pizarra na zona de O Barco, e ollar o contraste entre as explotacións da época dos romans e as de hoxe.

martes, septiembre 19, 2006

Os restos do naufraxio


Unha mañá brilante. Pola sombra das árbores, vese que é media maña. Atraido polo gran burato que se produxo na desafortunada Praza da Devesa baixei polas escadas que durante moito tempo ían a ningures. Mirei as enxebres fontiñas e o trazado armónico deste xardín francés e logo deixeime levar polos camiños da memoria. De neno foron moitas as tardes que pasei xogando no lameiro do Condiño. O bó e xeneroso Xesús cuidaba as poucas vacas que lle quedaban, e uns cantos nenos acompañábamos o seu fillo Xoán Xesus e a súa filla Conchita, e deixábamonos levar por mil xogos e fantasías. Logo a decadencia do Condiño, que na súa peripecia vital ía papando todo o seu patrimonio, puxo en venda iste gran parque natural e un urbanismo apurado e irracional xerou o que sería a ampliación do Castro. Á gran beleza e equilibrio das lentas construccións dunha época veuse a añadir o urbanismo feito lonxe por arquitectos covizosos, amigos soio do cheque rápido. O resultado, salvo algunha excepción, é lamentable. Seguín baixando e atopeime con un resto do naufraxio. Na parte máis baixa da Devesa hai un pequeno bosque intacto. Modificado soio por uns pequenos camiños para salvar as pendentes. Ó fondo, unhas barbacoas. Por fín algo ben feito. Unha intervención respetuosa co espacio. Sen grandes modificacións. Unha posta en valor deste pequeno bosque. O meu agradecemento á man sensible que salvou iste espacio.

domingo, septiembre 17, 2006

Os fachos, a noite do lume



Agora que se acaban as festas dos Remedios, lembrome da festa dos fachós, adicada ó San Sebastían. Celebrase en xaneiro, en pleno inverno, entre o calor da palla queimada, o viño de mencía e os chourizos. Unha festa maravillosa que me trae lembranzas da miña infancia. Logo de moitos anos sen poder ir, fun co meu fillo Antón, ilusionado ca posibilidade de poder mostrarlle parte da nosa cultura. O San Sebastián mantense, e parece que vai a máis, polo esforzo do concello, que é quen fai que haxa palla e xestiona con xenerosida a festa, podendo comer e beber, de valde, chourizos e viño.

Un gran fachón, collido por un grupo de Caldelaos, dende o adro da airexa, atravesa o Prado, sube por a rúa do Sol e baixa pola rúa Grande. Logo volta a travesar o Prado e remata no adro da airexa, onde se van depositando os fachós a modo de ofrenda a unha gran pira que se vai consumindo, xunto cos chourizos e o viño de mencía. No tempo que dura a procesión a vila está as escuras e un regueiro de pingadas de lume na oscuridade percorre o Castro e convirte esta festa nun momento máxico de gran emoción. No frio do inverno, as faces quedanse conxeladas ollando para ó lume, imaxinando a pronta chegada da primaveira. O día de San Sebastián tivo unha importante covertura mediatica e ata a vila acercouse moita xente da capital, de Vigo, Santiago e outros lugares que se fixeran eco da celebración dos anos anteriores. Iste ano o día 18 cae en xoves e, se todo vai ben ala estaremos.

Sen pau de palleiro / mais alá do transformador

sábado, septiembre 16, 2006

domingo, septiembre 10, 2006

O ronsel de Allariz


Hai veces que é moi difícil atopar exemplos como o de Allariz que mostren con craridade que hai camiños por percorrer. Allariz representa o dexeso dunha vila de mudar o seu destino e ilusionar a sociedade civil na procura de novas alternativas. O seu nome está asociado a transformación do espacio incorporando principios modernos como a sostenibilidade na forma de facer política. A través da súa páxina, podese acceder a información do Concello, a súa normática urbanística, a impresos que facilitan as xestións ós cidadans, a explicacións sobre a súa historia, a novas sobre a súa actividade? Teremos algún día algo parecido en Caldelas??

sábado, septiembre 09, 2006

O Prado, blog da Asociación de Amigos de Caldelas


Xa naceu o blog da Asociación de Amigos de Caldelas. Os debates sobre as iniciativas desta asociación transladanse o novo blog. Do seu manifesto fundacional reproduzco un fragmento: "...Unha praza sen portas nin barreiras, unha praza para todos, para os que viven aquí e os que están lonxe pero síntense perto de Caldelas. Decidimos chamarlle "O Prado" como símbolo de lugar de encontro, libre, sen coaccións (xusto o que nos gustaría que fora tamén a Praza do Prado). Este blog é un espazo no que a xente pode opinar, aportar ideas e información e falar sobre os temas que preocupan os caldelaos. Interésanos todo o que pase en Caldelas ( as intervencios no patrimonio histórico, o tratamento e preservación dos seus espazos naturáis, os problemas medioambientáis, a vida cultural e social e a mellora das infraestructuras para todos os cidadans, tamén os neno, os mais xóvenes e os vellos). Interésanos tamén, moi especialmente, traballar pola dignificación e normalización da nosa lingua e cultura. Esperamos a participación de todos."

miércoles, septiembre 06, 2006

Casino Cultural e Deportivo



Alá polo ano 1956 fundouse o Casino Cultural e Deportivo de Castro Caldelas. Fundárano Don Gonzalo Fidalgo, Don Cesar Fernández, Xesús Losada, o Javierito da Sofía e o Manolito, pai da Aurorita. O presidente era Don Cesar, o dentista, e o secretario era Don Luis, o pai da María Mercedes. O casino estaba situado nos baixos da miña casa do Castro (Estrada de Ourense,4). O Casto facía as veces de secretario do casino. Neste club xogábase as cartas, celebrábanse festas, bailes de disfraces e era un lugar de encontro para un grupo de mozos do Castro. Imaxino que debían de ter un tocadiscos co que se animaban os mozos de finais dos anos 50. Na foto aparece unha taza de café do casino, regalo do Gonzalito, o fillo de Don Gonzalo, e que pertencía ó casino. A outra é unha foto de X.B. Sotelo Blanco, dun baile de disfraces, no xardín do casino. Foto resgatada dos arquivos persoais do Luisiño e da Margarita. Vendo esta foto non parece que o pasara tan mal a xeración dos nosos pais.

Vamos ver como anda a memoria


Ainda que teño algo de información sobre esta foto, que me acaban de enviar, vou ver como anda a memoria da xente que entra no meu blog e non vou contar nada. Prefiro que entre todos os comentarios se vaía construindo esta entrada. E decir, que cada quen diga o que lle dí esta foto deste camión. ( época, lugar, persoaxes, etc. etc.).

martes, septiembre 05, 2006

Diego Rodriguez, o home do café


Fai uns días faleceu Diego Rodríguez. Un Caldélao de adopción que fixo bós amigos na vila.
Era un habitual das partidas no Caldelas, onde disfrutaba da complexidade psicolóxica dunha partida de pocker. Nos últimos días da súa loita vital viñeronme a visitar ecos da vida deste broker moderno, con olor a café, que viviu a cabalo entre España e Portugal.

Os seus pais, dende facía anos, establecéranse na cidade de Lisboa, cunha tenda de pasteis, cerca do Chiado. A vida da postguerra na cidade lusa, lonxe do pobo de Covelo (Pontevedra) que os seus pais abandoaran, resultaba doce. Ainda que resultaba un gran esforzo para súa familia, foi enviado a estudar ó exclusivo colexio español de Lisboa.

Dende moi novo tivo que cabalgar con pesadas lembranza nas súas alforxas. A pesar de eso, nas cartas que a vida lle repartira como mínimo levaba unha escada de trévoles do mesmo coor. Nos sesenta estivo en Londres para estudar inglés, evita-lo servizo militar e esquivar a posibilidade de que o azar o levara a guerra de Angola. Estudaba e gañabase a vida traballando nun club no que os clientes máis habituais eran famosos actores, que apuraban o máximo o sentido da vida. A principios dos 70 voltou a España, estableceuse Madrid, casou con Mercedes Canal e tivo dous fillos, Diego e Marcos.

Na praza do Comercio de Lisboa Diego recollera o espiritu dos grandes comerciantes portugueses que importaban e
exportaban ás indias. Decidiu adicarse a mercadear co café de ultramar que vendía os grandes tostadores españois, portugueses e italians. Pódese decir que gracias a Diego (o noso Juan Valdés), que seleccionaba e importaba os mellores cafés de ultramar, tomábamos café de boa calidade en España. Ainda que él confirmaba o dito de que en Portugal tómase millor café que en España, acostumbrados como estamos aquí á purrela do torrefacto, por culpa da escasez, nos tempos da postguerra.

Lembro moitos momentos compartidos con Diego na época na que eu entro en contacto ca familia de Charo. Cando festexo a Charo, cando disfruto sentado a carón da Fé, no zenit da súa vida. Cando coñezo a Marina e a toda a familia. Cando Diego e Mercedes lle daban un pouco de glamour a vila, ou así o vía eu.


DEBATE/PEATONALIZACIÓN CALDELAS
200 firmas pola peatonalización

lunes, septiembre 04, 2006

Esmorga no Frade


Non había case televisións e os mozos formaban corro e cantaban. Según rezan os calendarios da parede estamos no 1960. Fai frio, ainda que os mozos están perto da salamandra. Entre o cava e o canto vaise entrando en calor. Tocan a guitarra o Luisiño Amaro (serradeiro) e o Xexus Losada, que tiña un comercio nos baixos da casa de Don Gonzalo. Xosé (da tenda Campos) xunto con outros mozos poñenlle voz a música. Polo número de botellas que hai na mesa parece que a festa está ben animada cando aparece o retratista.

O Bar Frade estaba nos baixos da casa de Doña Fe (Carretera de Ourense, 2) onde antes estivera o comedor da famosa pensión Celta, (da que pronto falaremos), fundada por Doña Fe e o Manolo, conductor do autobús que ía do Castro a Monforte. O local era rexentado polos pais do David, que tiñan tamén un servicio de gasolina na praza. Foto de Xoán Bautista Sotelo Blanco, atopada nos arquivos persoales do Campos e do Luisiño.

Acumulación de espuma no rio Caldelas


A finais de xullo no rio Caldelas, na mitade do camiño que percorre a ruta dos muiños, fixen esta foto que mostra a acumulación dunha espuma branca. Había un tronco no medio do rio que facía de colador. É decir, pasaba a auga pero non o que a auga traía. O día seguinte vin unha persoa, de medio ambiente, que viña do rio e tiña o coche aparcado na zona da piscina, pregunteille que si vira a espuma e qué era. Dixo que podía ser de algunha granxa. Pregunteille si podían as granxas verter liquidos no rio, e contestoume:
E logo, onde os van a verter...?
Daquela calei, o non saber de que se trataba. Cos vertidos, istes días, no rio Umia, no que peligra a ría de Arosa, lembreime deste feito e quero compartilo ca xente que visita o meu blog para ver si alguén pode identificar esta espuma.



DEBATE/PEATONALIZACIÓN CALDELAS(40 comentarios)
200 firmas pola peatonalización
(32 comentarios)

domingo, septiembre 03, 2006

Nazón de Breogán virá ó Castro


Unha versión máis pequena da exposición Nazón de Breogán virá ó Castro. Xa foi visitada en Santiago por unhas 15.000 persoas. Según parece visitará a aqueles concellos que o soliciten e entre eles atopase Castro Caldelas. A mostra percorre a nosa historia dende os seus orixes ata o ano 1936. Rinde unha homenaxe ós galeguistas que traballaron polo autogoberno do pais, incidindo, ademáis, no tema da identidade e intentado facer participar a sociedade galega no momento historico que estamos a vivir ca elaboración do novo estatuto.



DEBATE/PEATONALIZACIÓN CALDELAS
200 firmas pola peatonalización

Crepúsculo na praia America


O mar fuxe o noso paso. Baixo a mirada do Monte Ferro,
camiñamos atraidos pola forza das luceciñas
da beiramar no día máis longo do ano.


DEBATE/PEATONALIZACIÓN CALDELAS
200 firmas pola peatonalización

sábado, septiembre 02, 2006

A raza caldelá


Iste blog é un territorio imaxinario de Caldelas. Para mín é unha prolongación do seu espacio real. É un caderno de notas persoal, aberto, que comencei en marzo, por influencia dun amigo pioneiro no mundo dos blogs. Cando marchei de Galicia, non queimei os meus barcos. Ata fai moi pouco votei sempre en Caldelas e manteño o meu enderezo alí, non sen problemas. Interésame moito o que lle poida pasar ó Castro e preocupame tamén o derrotismo da xente e a falta de ambición.

Móvome pola responsabilidade como cidadán. Estar fisicamente ou non nun lugar? ¿qué importa?... O meu blog é un espacio de caldelas, unha praza sen portas. E por ista praza, sen coches, nen ruidos, onde a xente pode opinar libremente, veño a miudo. E, se o meu medidor de visitas non se voltou tolo, hai unha media de unhas 70 persoas que entran diariamente, o que me anima a seguir e é unha mostra de que non todos os caldelaos andan dormidos polo mal da altura.

Nos días que puxemos en marcha a iniciativa da peatonalización, como unha primeira pedra para reaccionar contra o abandono xeral que sufre a nosa vila, recibín ataques e presións varios, entre eles o dun herdeiro do rei das bicas, que se meteu nunha conversa sen ser invitado e me interpelou con moita agresividade. Preguntoume que porqué eu ?montaba ese lio, para uns días que pasaba por alí?? un universitario que confunde o bandullo ca cabeza?.é triste. Pero soio é unha anécdota, a reacción de unha das persoas que se sinten, sen xustificación, perxudicadas pola nosa iniciativa, e que responde tamén a idea de que sempre ten que haber intereses e motiviacions persoals detrás de cada acción. En todo caso, esas reaccions, como outros comentarios, son unha mostra da pouca cultura democrática dalguns sectores da vila. Pero tanto ten porque, cando te moves, sempre te arriscas a ser criticado. Era de esperar que, en terra de afiadores, as linguas estiveran afiadas. En todo caso, reconforta leer os vosos comentarios, ver que hai debate libre, intelixente e ambicioso, non mediatizado polos que poñen as copas.

DEBATE/PEATONALIZACIÓN CALDELAS
200 firmas pola peatonalización

viernes, septiembre 01, 2006

O irrio e os cabezudos


Agora que falta pouco para que comencen as festas dos remedios aproveito para compartir esta foto dos cabezudos. É unha foto de Xoán Bautista Sotelo Blanco feita na rúa pequena. A foto retrata os coñecidos cabezudos dos anos sesenta. O gordo, a moñitas, o irrio peliqueiro, o flaco e o outro non sei ? A señora da dereita é a Sra. Aurora do Bolés. A dulceira dunha época. No forno do Luis (O páxaro) facía maravillosas tartas de boda, roscós, bicas, das de verdade, brazos de xitano, boliños e moitas máis cousas. Seguramente os cabezudos e o irrio, cansos de tanto troulear, decidiron facer unha paradiña onda Sra. Aurora para que lles dera algún doce.


DEBATE/PEATONALIZACIÓN CALDELAS
200 firmas pola peatonalización