O taller da Teresita

Na parte baixa dunha casa do Cimadavila, na metade da rúa que vai o camposanto, Teresita Pájaro, da familia dos Baldonedo, enseña a coser a un grupo de mozas. A súa formación procede da súa mai (Teresa), da tía da Macuca, pero tamén dos seus cursos no Instituto Martí de Barcelona. Flora leva un mes no Castro. Vive no Hostal Blanco, axuda a servir as mesas e polas tardes aprende os segredos diste oficio que lle permitirá ter un coñecemento moi util, xa que en todas-las casas é moi valorada a man que sabe coser, zurcir, remendar e facer roupa. Entre punzada e punzada as mozas van soltando o fio do que pasa na vila. O paseo co Roque outro día na festa de Aguíl… o bico do Matias no baile da Parramera… o Xosé de Alais, que non sabe bailar e un dar un paso, sen pisar…a carta dunha prima de Bos Aires, que fala da súa vida na capital Bonaerense…novas da irma da Carmiña en Venezuela... dun oficio que abre unha alternativa diferente a da terra… alí, unha enteresase de case todo o que pasa… non hai escarnio nen madecire…soio é unha maneira de pasa-la tarde, mentres corre o fio.

Nas miñas alforxas levaba esta imaxen, forxada en tardes de xogos e nas carreiras polo Cimadavila. A impresión que causa a ledicia das mozas que aprenden un oficio. Neste mundo de artesans está o principio do fio que nos leva a importante industria da moda galega.

Mozos no sagrado

Se non coñecéramos a ningún dos que aparecen na foto, nunha mirada rápida, pensaríamos que estamos ante un grupo de mozos labregos, vestidos de festa, nun domingo ou algo similar, nas primeiras décadas do século XX. Soio quen repare na forma das chaquetas, o corte dos pantalóns ou a forma dos zapatos pode botar luz sobre o momento no que foi feita esta fotografia.

Xóan Bautista Sotelo Blanco fotografiu os mozos de Mazaira, amigos e veciños, no sagrado da Airexa, mudados e seguramente co seu mellor traxe, a entrada ou a saíada da misa. É posible que na maioría dos casos fose o seu único traxe. A foto parece feita a principios dos sesenta e pouco ten que ver cas imaxes que a un se lle veñen a cabeza cando pensa nesa época.

Todos miran fixamente á cámara. Soio Olegario, seguramente máis familiarizado ca idea de ser fotografiado, mira para outro lado. Daquela, facer unha foto era algo extraordinario, de radical modernidade. Unha posibilidade de transcender, de deixar unha pegada para futuro. Hoxe, fanse tantas fotos, que practicamente desapareceu a liturxia e importancia diste acto.

A imaxe sorprende, entre outras cousas, pola súa composición. O terreo parece estar en pendente pro lado dereito e os mozos da segunda fila atópanse subidos nun muro de pedra. A medida que o muro vai subindo, os mozos vanse flexionando para manter un certo nivel compositivo na parte superior da foto, que corrixe o desnivel do terreo.

Á esquerda, Cándido Sotelo, con traxe de pana e porte de galán de Hollywood, ten nos brazo o seu fillo Manoliño. Raúl, Hilario, O Chiquito, Manolo Sotelo, Manolo do restaurante 5 Villas, Xaime da Abadia, Os de Allende (Antonio e Pepe) e Germán dos Ruidos, que agacha un pito, na súa man esquerda, non querendo trascender ca imaxe de fumador, pese a que o pito na man era símbolo de modernidade.