viernes, agosto 31, 2007

As fronteiras da lingua

O necesario debate sobre a lingua e a súa evolución. A relación co Portugués. Acompaño un pequeno documental atopado en You tube no que opinan, entre outros, destacados membros da Real Academia Galega.

miércoles, agosto 29, 2007

O Ourense de Cuerda chega ao New York Times


A miña prima de Nova York infórmame de que o Galileo chegou a cidade dos rañaceos. Entro na páxina do New York Times e sorprendeme unha interesante reportaxe sobre os diferentes recunchos, pobos, monumentos e restaurantes aos que a xornalista chega da mán do director de cine Jose Luis Cuerda, afincado perto do Carballiño logo de rodar a “Lingua das bolboretas”, basada no libro de contos de Manuel Rivas.

Cuerda descubriu os segredos das nosas terras cando rodaba en Allariz, instalouse nelas e produce, dicen, un excelente blanco do ribeiro que se chama “San Clodio”.

Según os xornais o director de “El Bosque animado” xa empezou a rodaxe en Ourense da versión para o cine do libro “Los Girasoles Ciegos” e parece que a película vai ser filmada, entre outros lugares da provincia, en Montederramo.

martes, agosto 28, 2007

Enrique Nicanor, novo director do Festival internacional de cine Independente


Iste é o novo nome do Festival de cine de Ourense. Os novos aires no Concello de Ourense trouxeron como resultado o nomeamento como director deste caldelao de Sás de Penelas, pai de María Nicanor. No pais.com hai unha nova na que Enrique manifesta que "Un festival debe ser una herramienta a disposición de la cultura, no una fiesta” e que o audiovisual "es la auténtica industria estratégica porque es la imagen de un pueblo y la proyección de nuestra cultura.” Enrique é un gran profesional, con moita experiencia e premios no eido do audivisual. Os seus mensaxes e xestos tran alento e esperanza para a industria audiovisual galega. Benseguro que traballará para que o festival convértase na plataforma do audiovisual galego e, eso non é pouca cousa. Sinto non coñecer a obra de Enrique Nicanor. Sei que fixo varios documentais na zona de Caldelas: un sobre “Os trabazos” e outro sobre os limeses, os homes que ían a segar o pan a castela…espero que alguén nós poida achegar algunha información máis das súas obras.


Cambiando de rego; non dubido das boas intencións do novo tenente alcalde do BNG, Álex Sanchez Vidal, pero cando andaba na busca de información sobre Enrique Nicanor atopeime ca seguinte manifestación ao pais.com “apostaremos por la industria escapando del aldeanismo del pasado”…, Moi ben…por ahí vamos ben… ten algún problema Sanchez Vidal cos da aldea. Non sei de onde ven o Sr. tenientealcalde, pero que non esqueza que a maior parte dos cidadans que goberna veñen das aldeas ainda que o agachen…

domingo, agosto 26, 2007

Vietnam, atrapando formas


Viaxar, mirar, ver, atrapar a beleza, os contrastes, as formas diferentes do impacto do home na natureza. Iso é o que Carlos Vázquez fai coa súa cámara dixital. Onte voltaron Ruth e Carlos desta viaxe ao outro lado do planeta. A través de fermosas e interesantes fotos mostráronos os signos e manifestacións dunha cultura que se atopa moi lonxe, pero que nos atrae con moita forza.


Añado unha nota que me envía Carlos Vazquez sobre a maneira que algúns Vietnamitas elixen para ser enterrados:

"Na foto (feita dende o autobús) podese ver unha tumba que fica no medio dun arrozal. É moi frecuente ver istas tumbas no medio dos campos de arroz, o motivo é que ós campesiños querían, de mortos, descansar no mismo eido no que traballaran toda a vida. En Vietnam, ó goberno adxudica as xentes que viven no rural á explotación de unha porción de terra proporcional ó número de membros da familia. De ista forma teñen un medio de subsistencia, xa que ademais de ter arroz, (fundamental na dieta) poden vender ó que non consumen as cooperativas que ó comercializan. Actualmente está prohibido iste tipo de enterramentos, por motivos de sanidade. Ó noso guía estaba de acordo connosco en que, polo contrario, iste tipo de enterramentos contribúe a mellorar a calidade do producto.
Fora bromas, semella que o amor á propia terra é o mesmo en todolos sitios. E (por suposto) non hay unha terra millor que outras, simplemente a mellor e a que se leva no propio peito."

viernes, agosto 24, 2007

Pepita Sotelo, unha nova mocidade aos 65 anos


Onte, Antón preguntoume como se facían as películas. Eu resposteille que cortando e pegando. Cortando e pegando cachiños de imaxes. Algo parecido ao que facía a aboa Pepita cando era nova e era costureira. Reciclaba a roupa… dunha sotana, de boa tela, facíalle unhas faldas á Ana e á Luz… dun abrigo grande e roto saían unhos abriguiños para os cativos. Antón dixo:
—“entón a aboa era como un mago”.
—Algo así…!
Na fronteira dos 20 casou co Xoán Bautista, que levaba cinco anos de fotógrafo polos pobos e aldeas. Apañou moitos cubos de auga dende a fonte vella ata a sua vivenda-obradoiro nunha casa alugada á Martina, detrás dos ultramarinos do Glorioso. Alí nacemos nós, nun espazo de perto de 30m2. O meu pai facía fotos nas festas ós mozos e mozas e, antes de que rematara ésta, o retratista xa estaba de volta coas fotos reveladas e preparadas para entregar e cobrar. Sí, daquela eso era maxia e a Pepita era a axudante do mago. Na metade dos sesenta lanzouse aos fogós dunha cociña e a maxía do restaurante atrapouna perto de 35 anos. Hoxe cumpre 65 anos e para todos nós é un exemplo de vitalidade e optimismo. Ela asegura que está a vivir unha segunda mocidade. O segredo está na maxia que cada un lle pon á vida. ¡Parabéns!

miércoles, agosto 22, 2007

“ Para Vigo me voy…”

En xullo non puden adicarlle unha entrada ao pasamento de Ingmar Berman. Tampouco puden falar da rodaxe de unha película de Woody Allen en Barcelona. Son dous directores que me teñen feito pasar bos momentos cas súas películas e dos que quería falar en máis alá do transformador.

Hoxe leo en “El País” unha disparatado artigo de Woody Allen sobre iste excelente director sueco e paréceme unha boa oportunidade para xunguilos neste espazo, nun día tormentoso e cheo de auga, máis ala do transformador, entre piñeiros. Unha paisaxe que se mimetiza nunha fraga galega.

O cine de Berman teimaba sobre as grandes preocupacións do ser human… a mortalidade, o amor, o arte, o silencio de Deus, as crisis matrimoniais…a incapacidade para comunicarse das persoas… Dí Woody Allen: “yo creo que, más que vivir en el corazón y la mente del público, prefiriría seguir viviendo en mi apartamento”. Referindose a Berman…” …estoy seguro que le habría encantado cambiar cada uno de sus filmes por un año más de vida”, de esta forma podría seguir disfrutando de 60 años mas para seguir haciendo películas…”

En xullo Woody Allen estivo rodando por Barcelona. Cando ía rodar na coñecida fachada do Mnac, pediulle os responsables do museo que non o fixeran público, para evitar o exceso de curiosos. A nova peli vai dunha moza americana e pintora que se enamora de Gaudí e de Barden. A miña dona fixo o que pudo para atoparme un papeliño. Xa me vía eu a a pouca distancia de Scarlett Johansson e de Penélope. Parece que as miñas habilidades non lle convenceron o director de Manhattan e a cousa non foi a máis. Logo atopeino, nun Hotel do Paseo de Gracia, tocando ca súa banda de jazz “New Orleans”, sen estar previsto, e non foi posible controlar a emoción cando tocaron a conga “Para Vigo me voy”.

martes, agosto 21, 2007

Pablo Devigo, o mellor gaiteiro de Galicia


A través dun mensaxe, que agradezco, en “máisaladotransformador”, soupen que o fillo da Manolita e do Pepiño —o mecánico que está no lugar do Real da Pousa— era un recoñecido gaiteiro. Pablo ten 17 anos e pola información que poiden atopar en internet conta cos máis importantes premios no eido da gaita. Prometo non voltar a falar do fillo do Pepiño, senon máis ben do pai de Pablo.

Según “La Voz de Galicia” toca dende os 7 anos e o 17 de agosto, en Soutelo de Montes, en Forcarei, fixose co prestixioso premio “Avelino Cachafeiro”, que según os entendidos é o título oficioso do mellor gaiteiro de Galicia. O faro de Vigo.es recolle unha interesante retrato e entrevista con Pablo Devigo na que dí, entre outras cousas que: “ Avelino Cachafeiro é o referente. Sobre el recae a figura do virtuoso, a súa técnica e expresividade son totalmente actuais. Noutras nacións con gaita tamén existe esta figura, en Asturias pódese falar de Remis Ovalle, que tamen é a figura do virtuoso e ademais son máis ou menos coetáneos”.

Según me contan, Pablo Devigo foi herdeiro dalgún segredo do Sr. Luis Amaro, o coñecido membro dos primeiros “Trabazos”, formou parte da banda de Castro Caldelas “Os Trabazos” e tamén da “Real Banda de Gaitas de Ourense”.

Noraboa por tantos éxitos e agora xa sabemos que no mundo da gaita, a parte de Carlos Nuñez, Budiño, Susana Seivane e Cristina Pato está por dereito propio Pablo Devigo e, no futuro, seguiremos a súa carreira con moito interés e ilusión.

Teño moita curiosidade por saber máis da súa música e invito Pablo e os que o coñecen a que nos conten as súas andainas.
A foto de Pablo Devigo é do Faro de Vigo.

domingo, agosto 19, 2007

18 de agosto, feira en Caldelas, unha cita do pasado

Xa fai anos que a feira entrou en decadencia. O gando desapareceu e a súa función social e cultural foi mudando. A abundancia de coches fai que a xente das aldeas veña á vila cando ten necesidade, sen esperar ao día da feira, como antes acustumaban facer.

Habería que pensar ou repensar a feira: os seus usos, as súas actividades, e as súas posibilidades no eido dos tempos actuais. Paréceme que as vendedoras de froita e verduras da terra deberían ocupar un espazo destacado na praza, para que outros vendedores de productos da terra, se animaran a vir á feira. Pode que por eí se atopen novos vieiros para a economía caldelá.

jueves, agosto 16, 2007

A tuna no Castro


O Pontelouco chega iste sábado. Para os que esqueceron que foron xóvenes…Tamén había festivales no Castro na súa mocedade. Poñíanse loucos hai 40 anos os mozos e mozas con “clavelitos de mi corazón”? Difícil de imaxinar…mais baixo esas capas e esa apariencia tan relambida, eses tunos podían ser mais canallas que Sabina. E si os pais non son capaces de imaxinar o que fan os seus fillos nos momentos de diversión, tamén aos fillos costanos imaxinar o que podían facer os nosos pais. Para poñerse loucos!
No tempo desta foto, cando o mundo estaba xa na idade do vinilo e por eiquí ainda estabamos no da pedra e había para todos comunión dominical, algún guateque habería no Castro, ao ritmo de Elvis ou dos Beatles. Entón por Galicia sonaban os Tamara, e tamén Miro Casabella e Andrés Dobarro, e Juan Pardo e Amancio Prada…
Foto de Xoán Bautista Sotelo Blanco.

Siza, Serralves, Porto, a cidade do Douro.



Fai uns días voltamos de novo a Porto. Unha cidadade próxima a nós que se foi construindo nas ribeiras do rio Douro, nunha topografía moi complexa. Unha cidade dunha beleza que nos conmove pola intervención do home na paisaxe.
As súas pontes sobre o rio son moi fermosas. A ponte de Don Luis, cos tranvías cruzandoa, no plano alto, e os coches no plano baixo, lembranme ás imaxes da cidade na película de “Metrópolis”, tal como a imaxinou Fritz Lang. Das ribeiras do Douro, que gardan certa similitude coas da Ribeira Sacra, polos bancais, saían en barcos os pipotes co preciado viño de Porto que logo viaxaba a moitos lugares do mundo.

Nun gran parque, no centro desta cidade, atópase o Museo Serralves, obra do arquitecto portugués Álvaro Siza, un “nobel” da arquitectura, que ten algunhas obras en Galicia (Museo de Arte Contemporaneo e Facultade de Periodismo de Santiago). Un arquitecto que sinte un gran respeto polo lugar onde interven e unha forte conciencia social. Na foto, un detalle dun patio situado na entrada do museo que mostra a beleza e sensibilidade deste portugués universal.

domingo, agosto 05, 2007

sábado, agosto 04, 2007

O sorriso do Paquiño, zapateiro remendón


Canelo voltaba á vila logo de quince anos no Norte. O seu aspecto mudara, traía bo traxe e bos zapatos. Deixouse ver nos cafés da vila, visitou o Comercio Novo, falou con Don Abelardo do que lle rentarían uns aforros a prazo fixo e logo colleu un taxi que o levaría ata Os Ruidos, a aldea onde nacera. A praza do Prado, noutro tempo ocupada polas vestas, mudara o seu aspecto e a modernidade regaláralle o carácter de cruce ateigado de coches que mostraba a nova situación dos seus veciños. O taxi encarou cara á saída sur do Castro e alí, ao lado do Bar Remixio, viu o obradoiro do Paquiño, o zapateiro. Na vila moitas cousas mudaran mais o obradoiro do Paquiño seguía alí, sin ningun cambio aparente. Entón caiu na conta de que cando marchara deixara un encargo onda iste. Decidiu parar e preguntar polos seus zapatos. Cando entrou no obradoiro pequeno e oscuro atopouse co sorriso familiar do Paquiño, que levaba coma sempre levou o pito na súa man dereita. O Paquiño sempre ofrecía un doce sorriso e un tiña a impresión de que ese home sabía algo, ou escondía algún segredo, que ninguén mais coñecía. Alí, no seu obradoiro, o tempo permanecía inalterble. O local estaba ateigado de zapatos pendentes de recoller e de formas coas diferentes medidas. O espacio atopábase impregnado co polviño negro que deixa a maquina que desgasta as suelas dos zapatos.

—Ola Paco, como andas!
—Ben, xa ves, ando con zapatos…! E tí Canelo, pensei que non virías polo encargo.
—Mira, as cousas son así, xurdiu a oportunidade dun visado para o Norte e non perdín tempo.
—Tés moi bo aspecto e os zapatos que traes parecen moi bos; imaxino que xa non quererás os teus antigos zapatos? Era o último remendo que aguntaban, non me foi doado arranxalos. Daquela bailaras ata que se descoseron, lembras…?

Naqueles tempos o custe dos zapatos era bastante elevado e merecía a pena arranxalos, mentres o zapateiro considerara que isto era posible. O Paquiño advertíralle ó Canelo que non ía ser fácil arranxa-los seus zapatos pero que o ía intentar.

—Hoxe non paga a pena arranxar os zapatos. É máis caro que mercar uns novos, espetoulle o Paquiño…
—Bueno, unhas suelas ainda se van poñendo, pero nada de remendos, engadiu.
—Que me vas decir, xa sei que pasaron moitos anos e as cousas mudaron. Mais cos zapatos remendados farei o camiño de volta, onda moza ca que bailei ata rompelo, no San Xoán,… si é que ainda quere voltar a bailar conmigo.

O Paquiño foi un dos últimos zapateiros da vila e era moi popular porque sempre estaba disposto a parolar con calquera que se acercara ao seu obradoido, un espazo pequeno pero grande en humanidade.

Os mociños gustábanos parolar co Paquiño mentres fumábamos os nosos primeiros pitos. Sorprendido por algúns zapatos gardados en bolsas cubertas polo polvo que esperaban a que os seus donos viñeran a busca-los, pregunteille e, lembro que iste contounos ca historia dun home que emigrara e, pasados moitos anos, voltou a busca-los seus zapatos. Iste é a miña pequena recreación e lembranza de un home importante para máis ala do transformador.